Kamuoyu kavramının öne çıkması ve önemsenmeye başlaması, özellikle yirminci yüzyılda dünyada demokratik yönetimlerin uygulanmaya ve kitle iletişim araçlarının etkili olmaya başlaması ile olmuştur. İnsanların düşünce ve eğilimlerinin merak edilmesi ve öğrenilmesi, siyasal alan başta olmak üzere toplumun her alanında talep gören bir durum olmuştur. Bu nedenle, insanların düşünce ve eğilimlerini anlamak amacı ile bir takım yöntemler denenmiştir. Kamuoyu araştırmalarının yapılması da bu yöntemlerden biridir.
Kamuoyu araştırması, daha büyük bir gruba genelleştirmek için örnek bir gurubun kullanılması ve bu gruptan sistematik, bilimsel ve tarafsız bir şekilde bilgi toplanması faaliyetleridir. Bir anlamda kamuoyu araştırması, bir zaman kesiti içinde insanlardaki düşünce, tutum, davranış ve ilişkilerin ölçümlenmesidir.
Kamuoyu araştırmalarının genelde üç temel amacı vardır. Birincisi toplumsal gerçekleri belirlemektir. İkincisi belli konularda insanların tutum ve görüşlerini ölçmektir. Üçüncüsü ise zaman içinde hedef kitlede meydana gelen değişimleri tespit etmektir.
Kısaca kamuoyu araştırması, belli bir kesimi oluşturan insanların ekonomik, sosyal, sisyasi, kültürel ve günlük faaliyetleri çerçevesinde, toplumsal ihtiyaç, tutum, davranış, eğilim, yönelim, beklenti ve düşüncelerinin bir resmini çıkarmak için, bilgilerin sistemli bir şekilde toplanması, objektif olarak sınıflandırılması, kaydedilmesi, analiz edilmesi ve sunulmasıdır.
Kavram olarak kamuoyu araştırması ve sosyal araştırma birbirlerinden farklı konular değildir. Her iki araştırma yöntemi de bilimsel çalışmalar gerektirmektedir ve belli bir konu üzerinde insanların tutumları, inançları, varsayımları ve alışkanlıkları incelenmektedir. Ancak sosyal araştırma faaliyetlerinde bir veya daha fazla değişken arasındaki ilişki araştırılmaktadır. Örneğin, gelir düzeyi ile cinsiyet arasındaki bir ilişkiyi araştırmak bir sosyal araştırmadır. Sosyal bilimciler, yapılan araştırmanın amaçlarına bağlı olarak bu değişkenlerin altında yatan nedenleri ve sebep sonuç ilikisini araştırırlar. Böyle bir araştırmaya başka değişkenler de ilave edilebilir. İnsanların gelir düzeyini etkileyen cinsiyet midir, yoksa köken midir? Yani köken konusu da bir değişken olabilir. Sosyal araştırma yaparken etik düşünmek ve önyargılardan uzak durmak gerekmektedir. Yapılan çalışmanın güvenilebilirliği ve geçerliliği buna bağlıdır.
ISO 20252 Pazar, Kamuoyu ve Sosyal Araştırma Yönetim Sistemi Nedir?
ISO 20252 standardı, İngiltere’nin önderliğinde, farklı yapı ve kültürlere sahip 30 civarında ülkenin katılımı ile hazırlanmış bir standarttır. Bu çalışmada mevcut ulusal standartlar biraraya getirilmiş ve ortak bir standart ortaya çıkarılmıştır. ISO 20252 standardı, küresel pazar araştırmasında dünya çapında ortak bir kalite düzeyi oluşturan uluslararası bir standarttır.
Daha önce, her ülke tarafından hazırlanan farklı standartlar kullanılıyordu ve bu durumda ülkeler arasında bulunan sosyal ve kültürel farklılıklar yüzünden, kullanılan tanımlar ve terimler farklı ele alınıyor ve uyumsuzluklar yaşanıyordu. ISO 20252 standardı tasarlanırken bu ulusal standartlar ayrı ayrı ele alınmış ve yapılan pazar, kamuoyu, sosyal ve diğer araştırmaların daha şeffaf, daha doğru ve daha geçerli olması olması sağlanmıştır.
Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından 2006 yılında yayınlanan ISO 20252 Pazar, Kamuoyu ve Sosyal Araştırma Yönetim Sistemi standardının ortaya çıkmasına neden olan faktörler şunlardır:
- Ülkeler arasındaki kültür ve buna bağlı sosyal ve davranış farklılıklarının ve kullanılan terim ve tanımlamaların farklı olmasından kaynaklanan uyumsuzlukların ortadan kaldırılması
- Gerçekleştirilen pazar, kamuoyu ve sosyal araştırmaların tutarlı, şeffaf ve uluslararası alanda geçerli olmasını sağalayacak ortak bir standarda ihtiyaç duyulması
Bu şekilde küresel pazar araştırmaları için ortak bir kalite seviyesine sahip ve dünya çapında geçerliliği olan ISO 20252 standardı ortaya çıkmıştır.
Kamuoyu ve sosyal araştırmalar günümüzde birçok ülkede düzenli olarak yapılmaktadr. Bu araştırmalar, çeşitli sosyal ve siyasi konularla ilgili kamuoyu görüşlerini ölçmekte ve yayınlanmaktadır. İnsanların, gazetecilerin ve politikacıların sıklıkla tartışma ortamına getirdiği bir konudur.
ISO 20252 standardından önce, 1983 yılında Dünya Pazarlama ve Kamuoyu Araştırmacıları Birliği (ESOMAR) tarafından yayınlanan ESOMAR Kamuoyu Araştırmalarının Yayınlanmasına İlişkin Esaslar kullanılıyordu. Ayrıca ESOMAR tarafından demokratik sistemlerde kamuoyu araştırmalarının rolüne dair tutum bildirgesi yayınlanmıştı. Bunun yanında Pazar Araştırması Kalite Standartları Birliği’nin de (MRQSA) bu yönde çalışmaları bulunuyordu. ISO 20252 standardının yayınlanması ile birlikte bu uluslararası kuruluşlar da Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından hazırlanan bu yeni standardı desteklemişlerdir.
Aslına bakılırsa kamuoyu araştırmaları ve özgürlük birbirleri ile birlikte bir bütündür. Bu çalışmaları yapan firmalar ile sahada görüşleri sorulan insanlar arasındaki ilişkide güven ön plandadır. Sonuçlar he ne kadar toplumda bir kesimi rahatsız edecek olsa da, tüm görüşler özgürce ifade edilebilirse güvenilir olmaktadır. ISO 20252 standardı, bu güven duygusunu yaratan ilkelere sahiptir.
ISO 20252 Standardını Kimler Uygulayabilir ve Hangi Yararları Elde Edebilir?
ISO 20252 standardını, pazar araştırması, kamuoyu araştırması ya da sosyal araştırma yapan her büyüklükte firma kullanabilir. Bu firmaların ISO 20252 standardına uygun faaliyet göstermeleri halinde elde edecekleri yararlar ise şu şekilde sıralanabilir:
- Güvenilir, doğru ve geçerli bilgiler sunulur
- Hatalardan veya yanlış anlaşılmalardan doğacak riskler ortadan kaldırılır
- Aynı şekilde uluslararası alanda yasal düzenlemelere uygun yürütülen çalışmalar ile risk yönetiminde etkinlik sağlanır
- Firmanın verimliliği yükselir
- Firmanın saygınlığı yükselir ve rakip firmalara karşı üstünlük elde edilir
- Müşterilerde güven yaratılır
- Firmanın ürün ve hizmet kalitesi yükselir
- Ticari engeller daha rahat aşılır ve uluslararası alanda iş imkanları kazanılır
- İş süreçlerinin tanımlanması ile kolaylık ve hız kazanılır, bu da verilen hizmetlerde üretkenliği arttırır
ISO 20252 Standardının Kapsamı Nedir?
ISO 20252 standardının kapsamına şu konular girmektedir:
- Araştırma süreç yönetimi gereksinimleri. Bu başlık altında, görev ve sorumlulukları ifade eden organizasyon şeması, yapılan çalışmalarda gizlilik anlayışı, çalışanların eğitim ve yeterlilikleri, dış kaynak kullanımı ve gerekli dokümantasyon koşullarına yönelik prosedür ve gereklilikler açıklanmıştır.
- Araştırmanın yürütülmesiyle ilgili aşamaların yönetilmesi. Bu başlık altında, araştırma taleplerinin alınması, proje planının hazırlanması, müşteriler ile iş birliği yapılması, soru formları ve tartışma kılavuzlarının hazırlanması, örnekleme ve veri işleme yönetiminin belirlenmesi, araştırmada kullanılacak belge ve malzemeler ve araştırma sonuçlarının raporlanması açıklanmıştır.
- Veri toplama. Bu başlık altında, veri toplamanın esası olan saha çalışmalarına yönelik gereksinimler açıklanmıştır. Saha çalışanlarının seçilmesi, eğitilmesi, yönetilmesi, sahada veri toplama çalışmalarının yürütülmesi, sahada çalışaların kontrol edilmesi, veri toplama süreçleri ve tutulması gereken kayıtlar açıklanmıştır.
- Veri yönetimi ve işlenmesi. Bu başlık altında, sahada toplanan verilerin yönetimi ve işlenmesi, basılı formdan veri girişlerinin yapılması, veri girişi gerektirmeyen bilgilerin doğruluğu, kodlama, veri düzenleme, veri analizi, ve saklama süreçleri açıklanmıştır.
- Araştırma projesinin raporlanması. Bu başlık altında, kantitatif, kalitatif ve gözlemsel araştırmaları kapsayan raporlamalara yönelik gereklilikler açıklanmıştır.
ISO 20252 Belgesi Nedir?
Pazar araştırması, kamuoyu araştırması veya sosyal araştırma faaliyetlerini gerçekleştiren firmalar, işletmelerinde ISO 20252 standardını kurmuş ve uyguluyorlarsa, akredite olmuş bir belgelendirme kuruluşuna başvurabilir ve ISO 20252 Belgesi alabilir.
Belgelendirme kuruluşu tarafından yapılacak denetimler sonrasında firmanın gerekli koşulları sağladığı görülürse, ISO 20252 Belgesi düzenlenerek firmaya teslim edilir.
Kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş., ISO 20252 Pazar Kamuoyu ve Sosyal Araştırma Yönetim Sistemi belgelendirme çalışmalarını, ulusal ve uluslararası akreditasyon kuruluşlarından aldığı yetkiye dayanarak gerçekleştirmektedir.