Metallerin büyük bir kısmı hava ve su ile temas ettiği zaman korozyona uğrar. Kısaca kemirilir, yani oksitlenir veya diğer kimyasal etkilerle aşınır. Örneğin demirin paslanması, alüminyumun oksitlenmesi gibi. Korozyon riski, özellikle toprağın altında bulunan ve suyun içinden geçen metal borular için büyük bir risktir. Bu tip boruların yapıldığı metalin korozyona uğramaması için, farklı koruma yöntemleri geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden biri, bu borular ile temas edecek şekilde, boruların yanına daha aktif bir metal yerleştirmektir. Bu yönteme katodik koruma denmektedir. Katodik koruma yönteminin kullanıldığı çok sayıda farklı alan bulunmaktadır. Bunların içinde en çok petrol sondaj kulelerinde bu yöntem kullanılmaktadır. Gemilerin yüzeylerindeki paslanmanın önlenmesi için de katodik koruma yöntemi kullanılmakadır. Kısaca katodik koruma, bir tür metal koruma yöntemidir.
Katodik koruma yönteminde, korunacak metal yapı, elektro kimyasal bir hücrenin katodu haline getirilmekte ve metal yüzeyde gelişmekte olan reaksiyonlar durdurulmaktadır. Bunu sağlamak için korunacak metal yapıya katodik yönde bir dış akım uygulanmaktadır.
Katodik koruma yöntemi ilk olarak 1930’lu yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Ancak son yıllarda teknolojide yaşanan büyük gelişmelere paralel olarak yüksek performanslı yeni anotlar bulunmuş ve katodik koruma yöntemi korozyon ile mücadele konusunda en ekonomik ve en etkili bir yöntem olmuştur. Kendi içinde katodik koruma yönteminin çeşitleri de vardır.
Korozyona uğrayan bir metal, kimyasal açıdan anot olarak davranıyor demektir. Eğer bu metalin potansiyeli değiştirilir ve katod olarak davranmaya zorlanırsa, korozyonun önünde geçilmiş olur. İşte katodik koruma yönteminin uygulama ilkesi budur. Bu şekilde yapılan korumaya dış akım kaynaklı katodik koruma denmektedir.
Katodik koruma yönteminin bir başka şekli ise, korunacak metalden daha aktif bir metali anot olarak kullanmak ve yapay bir pil devresi oluşturmak, korozyona karşı korunacak metale elektron transferi yaparak, bu metali katod haline getirmektir. Bu şekilde yapılan korumaya da galvanik anotlu katodik koruma denmektedir.
Katodik Koruma Ölçümü Yaptırmanın Önemi
Katodik koruma yönteminin amacı, korunması gereken metali toprağa göre negatif olarak kutuplaştırmak ve bu yoldan her çeşit korozyona karşı korumaktır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nin, bakım, onarım ve periyodik kontroller ile ilgili hususlar başlıklı ekinde (Ek-III), katodik koruma konusunu tesisatlar altında ele alınmıştır. Bu maddede yer alan esaslara göre, ilgili standartlarda aksi belirtilmemişse, katodik koruma yönteminin düzenli kontroller kapsamında her yıl bir kere yapılması gerekmektedir. Ayrıca bu kontrollerin mutlaka elektrik mühendisleri, elektrik teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılması gerekmektedir.
Katodik koruma yönteminde üç tane potansiyel bir tane de akım ölçümü olmak üzere dört farklı ölçüm yapılmaktadır:
- Sistem / Toprak potansiyeli ölçümü: Katodik koruma ölçümleri, genellikle bakır veya bakır sülfat elektrodu referans alınarak yapılmaktadır. Avometrenin bir çubuğu referans elektroduna bağlanır ve potansiyel okunur. Bu potansiyel değeri en düşük 850 mV olmalıdır.
- Anot / Toprak potansiyeli ölçümü: Avometrenin bir çubuğu kutuplara sıra ile bağlanır. Potansiyel değeri yüksek olan kutup anottan gelen kablonun bağlı olduğu kutuptur. Bu değer 1300-1500 mV arasında olmalıdır.
- Boru / Toprak potansiyeli ölçümü: Avometrenin bir çubuğu kutuplara bağlanır. Potansiyel değeri düşük olan kutup borudan gelen kablonun bağlı olduğu kutuptur. Bu değer 400-650 MV arasında olmalıdır.
- Anottan çekilen akım ölçümü: Avometrenin bir ucu anottan, diğer ucu borudan gelen kablonun bağlı olduğu kutuplara bağlanır ve anottan çekilen akım okunur. Bu değer 5-100 mA arasında olmalıdır.
Kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş. katodik koruma ölçüm ve değerlendirme hizmetlerini yetkin bir yönetici ve çalışan kadrosu ve güçlü bir altyapı ile birlikte sunmaktadır.