Merkezi iklimlendirme ve havalandırma sistemleri, bugün kapalı alanların bulunduğu alışveriş merkezlerinden fabrika tesislerine kadar, çok yüksek akıllı binalardan en basit konutlara kadar geniş bir uygulama alanına sahiptir. İnsanlar kapalı alanlarda yaşamlarını devam ettirdiği sürece, bulundukların ortamın konforlu olması, havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin, dış hava koşulları ne olursa olsun doğru çalışması ve şartlandırılan havanın iç ortama gönderilmesinde sistemin otomatik olarak kontrol yapması gerekmektedir. Böyle bir sistemin tek bir merkezden yönetiliyor olması enerji sarfiyatını da en düşük seviyeye indirmektedir.
Merkezi iklimlendirme ve havalandırma sistemlerinde en önemli aygıt hissedicilerdir (sensörler). Hissedici eleman, kontrol altında tutulan ortamın fiziksel değişikliklerini ölçen ve sinyal üreten aygıtlardır. Bu aygıtlar bir değişkeni izler ve ölçer. İklimlendirme değişkenleri sıcaklık, nem ve basınçtır. Sensörlerin farklı tipleri bulunmaktadır ve farklı tip sinyaller üretirler. İşte birkaç sensör çeşidi: sıcaklık sensörleri, nem sensörleri, çiğ noktası duyargaları, basınç hisseden elemanlar, sıvı akışını hisseden elemanlar, seviye ölçüm duyargaları, hava akış sensörleri ve hız sensörleri.
Sıcaklık sensörleri, çalışmaları sırasında maddelerin belli özelliklerinden faydalanırlar. Örneğin, katı, sıvı ve gaz biçimindeki maddelerin genleşmesinden, elektrik direncinin değişmesinden, elektrik motor gücünün şiddetinden ya da ışık ve ısı radyasyonlarının şiddetinden faydalanırlar.
Havalandırma ve Klima Tesisatı Ölçümü Yaptırmanın Önemi
Kullanım amacı ne olursa olsun bütün binalarda farklı iklim koşullarında belli bir konforun sağlanması için ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin (HVAC) iyi kontrol edilmesi gerekmektedir. HVAC, İngilizce Heating, Ventilating and Air Conditioning ifadesinin baş harflerinden oluşmuştur ve ısıtma, havalandırma ve soğutma anlamına gelen bir kısaltmadır. Binalarda enerji tasarrufu sağlamanın en iyi yollarından biri, bina yönetim sistemleri ile etkin bir HVAC kontrolü kurmaktır. Bu çalışmadan amaçlanan, ısıl konforu ve iç hava kalitesini sağlamak yanında enerji giderlerini düşürmek ve çevre kirleticileri en alt seviyeye çekmektir.
Ondokuzuncu yüzyılda binalarda havalandırma kontrolü, sadece pencereler açılarak sağlanıyordu. Ancak yirminci yüzyılın başlaması ile birlikte istenen havalandırma debileri ve sıcaklık kontrolü elektrik enerjisi ile sağlanmaya başlanmıştır. 1930’lu yıllarda iklimlendirme teknolojisi gelişmeye başlamış ve doğal havalandırma yöntemleri terkedilmiştir. Bugün en uygun havalandırma debilerinin ne olması gerektiği ve istenilen sıcaklık ve nem koşulları bilinmektedir. Bu koşulları sağlayacak kontrol sistemleri ve teknolojiler de gelişmektedir.
Havalandırma ve klima tesisatı düzenli kontrolleri sırasında şu temel ölçümler yapılmaktadır: havalandırma tesisatı ölçümü, klima tesisatı ölçümü ve havalandırma fanları performans ölçümü.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği esasları gereğince işletmelerde lokal ve genel havalandırma koşularının düzenli kontrol ve muayenelerinin yapılması gerekmektedir. Bu yüzden işletmede bulunan havalandırma sisteminin kapasitesi ölçülmektedir. Aynı zamanda ortamın hijyen ölçüm değerleri ile birlikte standartlarda belirtilen koşullar değerlendirilmekte ve raporlanmaktadır. Söz konusu yönetmelik gereğince ölçüm çalışmaları mutlaka makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılmak zorundadır. Yönetmeliğe göre havalandırma ve klima tesisatının projelerde belirtilen kriterlere ve ilgili standart gereklerine uygun olup olmadığı yılda en az bir kere ölçülmelidir. Uygun test ve muayene cihazları ile ölçülen hava akım hızları kullanılarak deneysel veriler hesaplanır ve mevcut kapasiteler tespit edilir. Bu değerler projede belirtilen teorik kapasitelere uygunsa bir uygunluk belgesi düzenlenir.
Bugün çok sayıda test ve muayene kuruluşu bulunmaktadır ve işletmelere havalandırma ve klima tesisatı ölçüm hizmetleri vermektedir. Bu çerçevede kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş. de, havalandırma ve klima tesisatı ölçüm hizmetlerini yetkin bir yönetici ve çalışan kadrosu ve güçlü bir altyapı ile birlikte sunmaktadır.