Bir başka tahribatsız muayene yöntemi olan sıvı penetrant muayene yöntemi, malzemelerin yüzeyinde oluşan çatlaklara uygulanmaktadır. Bu çatlaklara penetrant sıvı uygulanmakta, daha sonra bu sıvı yüzeyden uzaklaştırılmaktadır. Yüzeydeki bulunan hatalı bölgelerin içinde kalan sıvı dışarı çıkarılarak çatlaklar tespit edilmektedir. Malzemelerin yüzeylerinde bulunan sızıntı veya çatlak yerlerin tespit edilmesi için penetrant ile muayene yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntem hem basit ve ucuz olduğu için hem de her çeşit malzemeye uygulanabildiği için kullanışlı bir yöntemdir.
Genel olarak penetrant sıvıların rengi kırmızıdır. Bu sıvının özelliği malzemenin yüzeyinde blunan çatlaklara ve boşluklara girebilmesidir. Bazı penetrant sıvılar ultraviyole ışınlarına duyarlıdır. Bunlara floresan penetrant sıvılar denir.
Muayene edilecek parçanın veya malzemenin yüzeyi eğer çok gözenekli bir yapıya sahipse, bu durumda sıvı penetrant muayene uygulamak pek de sağlıklı sonuçlar vermez. Muayene sırasında izlenen adımlar genelde şu şekildedir: ön temizlik, sıvı penetrantın uygulanması, penetrasyon için bekleme, ara temizlik, geliştirme sıvısının uygulanması, inceleme, değerlendirme ve raporun hazırlanması.
Sıvı penetrant muayene yöntemi, tahribatsız muayene yöntemleri içinde en eski olanlardan biridir. Dökümlerde ve kaynaklarda meydana gelen ve çıplak göz ile görülmeyen çatlaklara eskiden yağ veya sulandırılmış kireç dökülerek, bunların görünür olmaları sağlanırmış. Zaman içinde bir takım gelişmeler kaydedilmiş ve bugün uygulanan yönteme ulaşılmıştır. Bu yöntem günümüzde sanayide oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bugün yüzeyinde çatlaklar bulunan malzemeler fazla akışkan olmayan bir sıvı penetrant içine daldırılmakta ve yüzeyindeki çatlaklara ve boşluklara bu sıvının dolması beklenmektedir. Yüzey daha sonra kurulanınca içi sıvı ile dolan çatlaklar ıslak çizgiler şeklini almaktadır. Bu şekilde gözle kolay kolay fark edilemeyecek küçük çatlaklar ve boşluklar görülebilir hale gelmiş olmaktadır.
Sıvı Penetrant Muayene İle İlgili Standartlar
Pratik ve ucuz bir tahribatsız muayene yöntemi olan sıvı penetrant muayene yöntemi, çok küçük ve bitişik olan çatlak ve boşluklara karşı son derece duyarlı bir yöntemdir. 4 mikrona kadar olan hataları ortaya çıkarabilmektedir. Ayrıca uygulanması basit bir yöntemdir. Hemen hemen her çeşit malzemeye uygulanabilmektedir. Bu avatajları ile sanayide oldukça tercih edilmektedir.
Bugün sıvı penetrant muayene yöntemini uygulayan ve değerlendiren birçok test ve muayene kuruluşu bulunmaktadır. Önemli olan bu çalışmaların TS EN ISO 23277 Kaynakların tahribatsız muayenesi - Kaynakların penetrant muayenesi - Kabul seviyeleri standardına uygun (önceki TS EN 1289 standardı) PT1 ve PT2 belgesi sahibi makine mühendisleri tarafından gerçekleştirilmesidir.
Yapılan sıvı penetrant muayenelerin güvenilir ve sağlıklı sonuçlar vermesi için işlemlerin standartlara uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu yöntemin uygulanmasında başvurulan standartlar şunlardır:
- TS EN ISO 3452-1 Tahribatsız muayene - Penetrant muayenesi - Bölüm 1: Genel kurallar
- TS EN ISO 3452-2 Tahribatsız muayene - Penetrantla muayene - Bölüm 2: Penetrant maddelerinin deneyi
- TS EN ISO 3059 Tahribatsız muayene - Penetrantla muayene ve manyetik parçacıkla muayene - İnceleme şartları
- TS EN 1371-1 Dökümler - Sıvı penetrant muayenesi - Bölüm 1: Kum, basınçsız ve düşük basınçlı kalıp dökümler
- TS EN 1371-2 Dökümler - Sıvı penetrant muayenesi - Bölüm 2: Hassas dökümler
- TS EN 10228-2 Dövme çeliklerin tahribatsız muayenesi - Bölüm 2: Penetrant muayenesi
Kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş., tahribatsız muayene hizmetleri kapsamında sıvı penetrant muayene hizmetlerini yetkin bir yönetici ve çalışan kadrosu ve güçlü bir altyapı ile birlikte sunmaktadır.