ParatonerÖlçümü

Paratoner Ölçümü

Uzman Mühendislerimiz ve Yetkilerimizle;
Paratoner Ölçümü Muayenesi ve Kontrolleri

Paratoner Ölçümü

Paratoner veya halk arasında bilinen adıyla yıldırımsavar, havada oluşan elektrik yükünü toprağa aktarmak için kullanılan bir araçtır. Bilindiği gibi iki bulutun çarpışması veya yakınlaşması sırasında kendi aralarında elektron boşalması meydana gelmektedir. Şiddetli bir ışık görüntüsüne neden olan bu olaya şimşek denmektedir. Bu elektrik boşalması gökyüzü ile yeryüzü arasında meydana gelirse buna de yıldırım denmektedir.

Daha teknik bir ifade ile şimşek, bir bulut kümesinde aşırı miktarda negatif veya pozitif elektrik yükünün birikmesi ile meydana gelen, gözle görülür bir elektrik boşalmasıdır. Şimşeğin meydana gelmesi için elektrik yükünün hava direncini kıracak kadar güçlü olması gerekmektedir. Şimşekler, bulutlar arasında, bulut ile hava arasında ya da bulut ile yer arasında gerçekleşebilir. Tahminlere göre dünya genelinde bir saniyede çakan şimşek sayısı 50 ile 100 arasında değişmektedir.

Yıldırım, bulut ile yer arasında meydana gelen ve çok tehlikeli olan şimşek türüdür. Büyük oranda, yıldırım ile yeryüzüne negatif elektrik yükü yayılır. Ancak kışın düşen yıldırımlar büyük oranda yeryüzüne pozitif elektrik yükü dağıtır.

Yıldırım düşmesi sırasında yeryüzü ile bulut arasındaki elektrik potansiyeli farkı 100 milyon volta çıkar. Bu sırada elektrik akımının şiddeti 30 bin ampere, sıcaklığı ise 30 bin dereceye ulaşır. Yıldırım çok hızlı bir şekilde oluşur. Buluttan yere iniş 30 milisaniyede, yerden bulutun merkezine çıkış 100 milisaniye sürer.

Yıldırımdan korunmak için binaların üstüne, gökyüzüne yakın olan yerlere paratoner adı verilen cihazlar konmaktadır. Basit bir anlatımla bir paratoner toprağa bağlanmış bir demir çubuktur. Yani çalışma sisteminde topraklama esastır. Demir iletken olan paratonere gelen yıldırım, topraklama sistemi sayesinde etkisiz hale getirilmiş olmaktadır.

Paratoner Ölçümü Yaptırmanın Önemi

Yıldırım çarpması, yeryüzü ile bulut arasında meydana gelen bir şimşeğin canlılara isabet etmesi durumudur. Yukarıda açıklanan elektrik yükü yüzünden canlıların ölümüne yol açabilir ve oldukça tehlikelidir. Dünya genelinde ortalama her yıl 24 bin kişi yıldırım çarpması sonucunda ölmekte, 240 bin kişi ise yaralanmaktadır. Bu kadar tehlikeli bir durum, yerleşim alanlarında ancak paratonerler tarafından önlenebilmektedir.

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, bakım, onarım ve periyodik kontroller ile ilgili hususlar başlıklı ekinde (Ek-III), paratonerleri tesisatlar altında ele almıştır. Buna göre ilgili standartlarda aksi belirtilmemişse, paratonerlerin düzenli kontrolleri her yıl bir kere yapılmak zorundadır. Bu kontrollerin mutlaka elektrik mühendisleri, elektrik teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılması gerekmektedir.

Bu kontroller sırasında dikkate alınması gereken yasal düzenlemeler şunlardır:

  • 2001 yılında çıkarılan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği
  • 2000 yılında çıkarılan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği
  • 1984 yılında çıkarılan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği
  • TS EN 60079-14 Elektrikli cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan - Bölüm 14: Elektriksel tesislerin tasarımı, seçimi ve monte edilmesi
  • TS EN 60079-17 Patlayıcı gaz ortamları - Bölüm 17: Elektrik tesislerinin muayenesi ve bakımı

Netice olarak paratoner sistemleri, üretim tesislerinde, binalarda ve fabrikalarda güvenliğin sağlanması açısından en önemli sistemlerden biridir. Ölçümlerin düzenli yapılmıyor olması, çalışanların ve işletmenin can ve mal güvenliğini tehlikeye atmaktadır. Paratoner sisteminde meydana gelecek herhangi bir problem veya aksama, paratonerin işlevini yapamamasına neden olur. Bu ise ciddi bir risktir. 2001 yılında yürürlülüğe giren Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği de, yıldırım düşmesi ihtimaline karşı çalışanların ve tesislerin zarar görmemesi için yapılacak ölçümleri zorunlu tutmaktadır.

 

Kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş. paratoner ölçüm ve değerlendirme hizmetlerini yetkin bir yönetici ve çalışan kadrosu ve güçlü bir altyapı ile birlikte sunmaktadır.



Paratoner Ölçümü Yaptırmak İstermisiniz