Kalorifer kazanları ya da sıcak su kazanları, üretiminde kullanılan malzemeye göre sınıflandırılır. Bir kısmı dökme demirden bir kısmı ise çelik saclardan üretilmektedir. Bunun yanında kalorifer kazanları, katı, sıvı ve gaz yakıtlı olmasında göre üç çeşittir.
Dökme dilimli kalorifer kazanları, dökme demirden ve dilimler halinde üretilmektedir. Bu kazanlar hem sıcak sulu tesisatlarda hem de basıncı 1 barı geçmeyen buharlı ısıtma tesisatlarında kullanılmaktadır. Bu kazanlar odun, kömür ve benzeri katı yakıtlarla, fuel-oil veya motorin gibi sıvı yakıtlarla ya da doğal gaz ve LPG ile çalışacak şekilde tasarlanmıştır.
Çelik kalorifer kazanları ise çelik saclar kullanılarak üretilirler. Küçük ve orta büyüklükte merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılmaktadır. Katı, sıvı ve gaz yakarak çalışabilirler. Çelik kazanlar, yarım silindirik, silindirik ve prizmatik çeşitlere sahiptir. Küçük ve orta büyüklükte tesislerde genelde yarım silindirik kazanlar kullanılır.
Çelik sıcak su kazanları, “TS 497 Kazanlar - Çelik malzemeden (kaynaklı)” standardı kapsamındadır. Bu standard, basıncı en yüksek 5 bar olan sıcak su kazanları ile ilgilidir.
Buhar ve kaynar su kazanları ise “EN 12953-1 Silindirik kazanlar - Bölüm 1: Genel” standardı kapsamındadır. Bu standart TS 377 standardının yerini almıştır. Basıncı 5 bardan yüksek olan sıcak su kazanları mutlaka silindirik olarak yapılmaktadır.
Kalorifer kazanları ya da sıcak su kazanlarında en büyük risk düşük sıcaklıklarda çalışma durumunda soğuk yüzeyler üzerinde su buharı ve asit yoğuşması olmasıdır. Bu ise kazanların çürümesine ve delinmesine neden olur.
Patlama ile sonuçlanan kalorifer veya sıcak su kazanı arızalarının hepsinde, kapalı genleşmeli sistemlerde hatalı emniyet ventili kullanıldığı görülmüştür. Oysa emniyet ventili ile kazan arasında vana bulunmaması gerekmektedir. Kalorifer kazanlarında genleşme emniyet sistemleri, kazanların yakma sistemlerine göre kömürlü kazanlar ve sıvı veya gaz yakıtlı kazanlarda farklı özellikler gösterir. Kömürlü kazanlarda kesinlikle açık genleşme sistemi kullanılmalıdır. Bunlarda kapalı genleşme sistemi (membran tankı) kullanılmamalıdır.
Netice olarak kalorifer kazanları basınçlı kaplar sınıfına girmektedir ve hatalı ve dikkatsiz kullanımlar sonunda, hem sistemi çalıştıranlar hem de çevredekiler için can ve mal güvenliği tehlikeye düşmektedir. Bu nedenle kalorifer kazanlarının belirlenen güvenlik talimatları çerçevesinde kullanlması ve düzenli bakımlarının yaptırılması gerekmektedir.
Kalorifer (Sıcak Su) Kazanlarının Kontrol ve Muayene Esasları
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği esaslarına göre, kalorifer kazanlarının ve sıcak su kazanlarının, ilgili standartlarda başka bir süre öngörülmemişse her yıl en az bir defa kontrol ve muayene ettirilmesi gerekmektedir. Bu kontrol çalışmaları sadece makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılmak zorundadır.
Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği, Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği ve Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği gibi yasal düzenlemelerde yer alan hükümler saklı kalmak koşulu ile, yapılacak kontrol ve muayene işlemleri, TS EN 12952-6 standardında açıklanan kriterlere uygun çekilde gerçekleştirilmek zorundadır.
Bu standardın tam adı şu şekildedir: TS EN 12952-6 Su borulu kazanlar ve yardımcı tesisatları - Bölüm 6: İmalat sırasında muayene. Basınca maruz kalan parçaların dokümantasyonu ve işaretlenmesi.
Çok sayıda test ve muayene kuruluşları gibi kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş. de basınçlı kapların düzenli kontrol ve muayeneleri kapsamında kalorifer ve sıcak su kazanlarının kontrol ve muayene işlemlerini gerçekleştirmekte ve uygun bulunması halinde rapor düzenlemektedir. Kuruluşumuz, bu alanda yetkin bir yönetici ve çalışan kadrosuna ve güçlü bir altyapıya sahiptir.