Basınçlı kap, iç basıncı 0,5 bardan daha yüksek olan kap ve ekipmanlara denmektedir. Basınçlı ekipman tanımına, her çeşit basınçlı kap ve bunlarla bağlantılı boru sistemleri, emniyet sistemleri ve basınçlı aksesuarlar girmektedir. Basınçlı ekipmanların üzerinde bulunan flanş, kaplin, nozul, destek, kaldırma mapası ve benzeri kısımlar da bu tanıma girmektedir.

Basınçlı kapların büyük bir kısmında, kap için öngörülen basınç değerlerinin aşılması durumunda olası tehlikeleri önlemek için, emniyet valfleri, patlama diski, bel verme çubukları veya kontrollü basınç düşürme sistemleri gibi basıncı tamamen veya limit altına çekecek kadar düşüren bir takım cihazlar bulunmaktadır. Bir kısım basınçlı kaplarda ise belirlenen basınç limiti aşıldığında otomatik olarak devreye giren ve arızanın giderilmesine imkan veren, faaliyetlerini kısmen veya tamamen durduran otomatik sistemler bulunmaktadır. Basınç ve sıcaklık şalterleri, akışkan seviye swiç’leri ya da güvenlik ile ilgili her çeşit ölçme, kontrol ve düzenleme cihazları bu sistemlere örnektir.

Basınçlı kaplara şu örnekler verilebilir:

• Kalorifer (sıcak su) kazanı
• Kompresör ve hava tankı
• Hidrofor ve genleşme tankı
• Buhar kazanı
• LPG depolama tankı
• Kızgın su kazanı
• Kızgın yağ kazanı
• Boyler
• Otoklav
• Sanayi gazları depolama tankı
• Kara tankeri
• Sıvılaştırılmış petrol gazları tankı
• Basınçlı kap emniyet cihazı

Bu örneklere çeşitli gaz tüpleri, boru hatları, kriojenik tanklar, hidrolik akışkan devreleri, pnomatik akışkan devreleri ve soğutma üniteleri de ilave edilebilir.

Basınçlı kaplar için olası en büyük tehlikeler, infilak etme, parçalanma, boğulma ve zehirlenme, patlama ve yangın ve kimyasal ve termal yanıklar sayılabilir. Bu sayılan tehlikeler, hem üretimde çalışanların hem de bunları kullanan insanların sağlık ve güvenlikleri için büyük tehlikelerdir.

Basınçlı Kapların Kontrol ve Muayene Esasları

Yukarıda açıklanan tehlikelerin önüne geçmek için bir çok yasal düzenleme yapılmış ve işletmelere yönelik bir takım yaptırımlar getirilmiştir. Bu düzenlemelerin başında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gelmektedir. Bu yönetmeliğin bakım, onarım ve düzenli kontroller ile ilgili konuları açıklayan ekinin (Ek-III), basınçlı kap ve tesisatlar başlıklı maddesine göre, basınçlı kaplarda esas olarak hidrostatik test yapılması zorunludur. Bu testlerin, ilgili standartlarda başka bir koşul yoksa, işletme basıncının 1,5 katı ve bir yılı geçmeyen sürelerde yapılması gerekmektedir. Eğer basınçlı kabın özellikleri veya işletmeden kaynaklanan zorunlu bir durum yüzünden hidrostatik test yapılamıyorsa, bu durumda hidrostatik test yerine standartlarda sözü edilen tahribatsız muayene yöntemleri ile de testler yapılabilir. Ancak testler sonunda du durum, gerekçeleri ile birlikte düzenlenecek raporda yer almak zorundadır.

Basınçlı kap ve tesisatların düzenli kontrolleri konusunda çıkarılan diğer yasal düzenlemeler şunlardır:

• Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği (2007 yılı Ocak ayında yayınlanmıştır)
• Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği (2012 yılı Aralık ayında yayınlanmıştır)
• Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği (2006 yılı Aralık ayında yayınlanmıştır)

Yapılacak kontrol ve muayene işlemleri, bu yasal düzenlemelerde yer alan hükümler saklı kalmak koşulu ile ilgili standartlarda belirtilen kriterlere göre gerçekleştirilir.

Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri, sadece makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılmak zorundadır. Eğer kontrol işlemleri tahribatsız muayene yöntemlerine göre yapılacaksa, bu durumda, kontroller sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almış makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılabilir.

Çok sayıda test ve muayene kuruluşları gibi kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş. de basınçlı kapların düzenli kontrol ve muayenelerini yapmaktadır.

Basınçlı Kaplar Muayenesi Yaptırmak İstermisiniz