Dernekler, para kazanmak veya kazanç paylaşmak dışında, yasaların engel olmadığı belli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek amacı ile, gerçek veya tüzel kişilerin biraya gelerek kurdukları ve bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirdikleri tüzel kişiliğe sahip topluluklardır.
Dernekler faaliyetlerinde 2004 yılında yayınlanan Dernekler Kanunu’na uymak zorundadırlar. Bu yasa, derneklerin kuruluşlarını, yasak olan ve izne tabi olan faaliyetlerini, sorumluluk ve yükümlülüklerini, nasıl denetleneceklerini, gerekli durumlarda uygulanacak cezaları ve derneklere yönelik diğer konuları düzenlemek amacı ile çıkarılmıştır.
Derneklerin mutlaka bir tüzüğünün olması gerekmektedir. Dernekler tüzüklerinde belirtilen amaçları gerçekleştirmek üzere uluslararası faaliyetlerde bulunabilirler. Ülke dışında temsilcilik veya şube açabilir, ülke dışında dernek kurabilir ya da ülke dışında kurulmuş derneklere katılabilirler.
Dernekler, tüzüklerinde belirtilen amaç ve çalışma konuları dışında faaliyette bulunamazlar. Ayrıca anayasa ve kanunlara aykırı olan veya konusu suç teşkil eden faaliyetlerde bulunamazlar. Askerlik, milli savunma ve genel kolluk hizmetlerine yönelik eğitim faaliyetlerinde de bulunamazlar.
Dernekler, çoğu zaman toplumsal bir yarar elde etmek için çalışmak, sorumluluk almak ve sosyal gelişmeler karşısında etkili olmak üzere bir araya gelen kişilerden oluşan ve gönüllülük esasına dayanan topluluklardır.
Dernekler farklı amaçlarla kurulabilir. Çeşitli dernekleri birbirinden ayıran temel özellik bu amaç faktörüdür. Örneğin, kültürel, sanatsal, sportif, edebi, bilimsel, ideolojik, siyasi, dinsel veya mesleki amaçlarla dernek kurulabilir.
Dernek Faaliyetlerinde ISO 9001 Standardı
İlk derneklerin kurulması ilkçağda Romalılar’a kadar uzanır. On iki levha yasalarında, kanuna aykırı olmamak koşulu ile dernek kurulmasına izin verilmiştir. Ancak ilginçtir, 18. yüzyıl düşünürleri derneklere karşı çıkmıştır. Fransız devriminden sonra Fransa’da bütün dernekler kapatılmıştır. Çünkü bu tür toplulukların insan ile devletin arasına girdiği ve insanın iradesini saptırdığı ileri sürülmüştür. Bu anlayış 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren değişmiştir.
Ülkemizde ancak 20. yüzyılın başında siyasi amaç dışında dernek kurulmasına izin verilmiştir. O da saraydan izin alınarak. Yukarıda da değinildiği gibi bugün Dernekler Kanunu esasları doğrultusunda dernek faaliyetleri serbesttir.
Hangi dalda faaliyet gösteriyor olurlarsa olsunlar dernekler açısından da toplam kalite yönetimi ilkelerine uymak önemlidir.Bu amaçla bünyelerinde ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standartlarını uygulayan ve ISO 9001 Kalite Belgesi alan dernekler de bulunmaktadır.
Dernek Kalite Belgesi talep eden, bu arada ISO 9001 standartları konusunda daha ayrıntılı bilgiler almak isteyen işletmeler, kuruluşumuz TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme A.Ş., yönetici ve çalışanlarına vakit geçirmeden müracaat etmelidir.